Başak Nur GÖKÇAM
Denizler, dünyanın yüzde 70’ini oluşturuyor. Gezegendeki su ekosisteminin değerli bir parçası olan denizlerimizin akciğerleri ise şüphesiz ki deniz çayırları. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki 1 metrekare deniz çayırı, günde 14 litre oksijen üretebiliyor. Yani 1 yılda 5 bin litreden fazla oksijeni, yalnızca 1 metrekare deniz çayırına borçluyuz.
Bu rakamı 1 hektara çıkardığımızda, deniz çayının yılda bin 24 ton karbon tutması anlamına geliyor. Eldeki bu veriler şunu gösteriyor ki eğer söz konusu gezegenin geleceğinden bahsetmek ise burada deniz çayırlarının gelecek için önemi tartışılmaz boyutta.
İş Bankası ile Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) tarafından başlatılan ‘Denizlerin Geleceği: Deniz Çayırları’ projesinde 1 yılı geride bıraktık. Benzersiz ve çok doğru bir noktaya odaklanılan proje ile Marmara Denizi’nde 1 yılda neler keşfedildiğini, yine Marmara Denizi’ne açılarak, uzmanlar eşliğinde gözlemleme fırsatını bulduk. Şamandıralama aşamasına geçilen projenin 1 yıllık çıktısına bakılacak olursa, Marmara Denizi’nde umut verici gelişmeler yaşanıyor.
Marmara Denizi’nde ilk kez deniz çayırlarında şamandıralama aşamasına geçilen projede Marmara Denizi ve İstanbul Boğazı’na 10 adet şamandıra yerleştirildi. Yerleştirilen şamandıraların üzerindeki sıcaklık ölçüm cihazları sayesinde elde edilecek düzenli verilerin, iklim değişikliği etkilerinin izlenmesinde etkili olması amaçlanıyor.
“Çabaların karşılığını aldık”
Projenin ikinci etabına ilişkin bilgi veren ve denizlerdeki biyoçeşitliliğin korunmasının, kirliliğin azaltılmasının ve bu güzelliklerin nesiller boyu devam etmesi için sürdürülebilir çözümlerin önemine vurgu yapan İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı ve Sürdürülebilirlik Lideri İzlem Erdem, “Geçen yıl ilk adımını attığımız ‘Denizlerin Geleceği: Deniz Çayırları’ projesiyle Marmara Denizi’nin sağlığı için kritik öneme sahip Posidonia oceanica deniz çayırlarının bulunduğu alanların haritalandırılmasını, üzerindeki atıklardan temizlenmesini ve korunmasını amaçlıyoruz.
Daha birinci yılımızda denizlerin akciğeri olarak bilinen iki yeni deniz çayırı alanı keşfedilmesi, oksijeni tükenmekte olan Marmara Denizi için sevindirici bir gelişme oldu. Hem harcanan çabaların karşılığını almanın mutluluğunu yaşadık hem de daha fazlası için daha da motive bir şekilde yolumuza devam ettik. 100. yılımızda projenin etkisini artırmak için yeni bir aşamaya geçiş yapıyor, şamandıralama çalışmalarını başlatıyoruz” dedi.
“2026’da karbon nötr olmayı hedefliyoruz”
Bankanın doğrudan operasyonlarından kaynaklanan emisyonları azaltma stratejisi kapsamında karbon-nötr banka olma hedefini 2035’ten 2026’ya çektiklerinin müjdesini veren İzlem Erdem, “Net Sıfır Bankacılık Birliği üyesi olarak sağladığımız kredilerden kaynaklanan emisyonları azaltmak için de önemli taahhütlerde bulunduk. Dolaylı emisyonların azaltımına da katkı sağlama hedefiyle, kredi portföylerimizin emisyonunu azaltmak için enerji, demir-çelik ve çimento olmak üzere 3 sektör seçtik. 2021 yılına kıyasla kredi portföylerinde elektrik üretiminde yüzde 61, çimentoda yüzde 21 ve demir-çelik sektöründeki yüzde 10 azaltım hedefliyoruz. Gelecek süreçte bu 3 sektöre yeni sektörler de eklemek istiyoruz” dedi.
Marmara’da yeni deniz çayırı yatakları bulundu
2023 yılında Marmara’da yeni Posidonia oceanica deniz çayırları yatakları bulunduğunun bilgisini veren TÜDAV Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk, “Sonuçları bilimsel dergilerde yayımladık. 5 bin metrekarelik 3 yeni alan bu çiçekli bitkinin yeni yayılım alanı oldu. Çayırların son yayılım alanları Marmara Adaları. Ayrıca ek olarak Aralık 2023 itibarıyla Marmara Adası, Avşa Adası, Erdek merkez ve köylerinde toplam 20 okulda 4 binin üzerinde ilk ve ortaokul öğrencisine denizlerimiz ve deniz çayırlarıyla ilgili eğitimler verdik” ifadelerinde bulundu.
“Şamandıralara zarar verilmemeli”
Projeye ilişkin konuşan TÜDAV Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk, deniz çayırları örtüsünün başladığı yerlere 10 adet mapa ve şamandıra yerleştirileceğini belirterek,
“Şamandıraların bağlanacağı tonozların zaman içinde Marmara’da biten sübye ve kalamarlar için yaşam alanı oluşturacağını düşünüyoruz. Ayrıca deniz çayırları alanlarına yerleştirilen bu mapa ve şamandıralarla bölgede yürütülen faaliyetlerde (balıkçılık, dalış, su sporları ve tekne, gemi geçişleri vb.) farkındalık sağlamayı hedefliyoruz. 10 adet şamandıraya zarar verilmemesi gerekiyor. Atılan şamandıralar için bütün yetkili kurumlardan izin alındığının ve sığ sularda olduğu için balıkçıların av alanlarını kısıtlamayacak” dedi.
